Automatic-rock.nl

Siersmeedwerk is een woord met een veelomvattende betekenis. U kunt er eigenlijk van alles onder verstaan, als het maar betrekking heeft op de bewerking van metaal tot een sierlijk voorwerp. Wij hebben voor u twee betrekkelijk eenvoudige soorten van siersmeedwerk uitgekozen; bij de eerste twee werkstukken komt er zelfs geen soldeerbout of gasvlam aan te pas. De werkfoto's, zoals u ze al gewend bent in ons blad, laten u de bewerking van a tot z zien.
Ons eerste werkstuk is een vierkant tafeltje op gedraaide ijzeren pootjes. Alleen de pootjes zijn van metaal en wel van gekarteld betonstaal, dat normaal gebruikt wordt op bouwwerken als betonwapening. De metalen staven hebben een merkwaardige decoratieve oppervlaktestructuur en dat is ook de reden waarom we van dit materiaal gebruik hebben gemaakt. Korte stukken betonstaal kunt u (met wat goede woorden en een sigaar) wellicht gratis op een bouwwerk krijgen of anders kunt u er zeker bij een bouwmaterialenhandel voor terecht. Het gaat hier meestal om afvalstukken.

Voor het vierkante tafeltje gebruiken we betonstaal van 8 mm doorsnee. Om het te buigen kunt u het tussen een bankschroef klemmen, maar nog handiger is het hiervoor een speciaal stuk gereedschap te maken. In een blokje ijzer van ongeveer 1 cm breed en 2 cm hoog vijlt u een sleufje met een breedte van 1 cm. Dit blokje ijzer klemt u in de bankschroef en nu kunt u zonder bezwaar de metalen staven in dat gleufje buigen. Een eenvoudiger methode gaat uit van twee stevige metalen pennen, die u op een afstand van ongeveer 1 cm van elkaar rechtop in de bankschroef klemt. Op deze foto ziet u het bewuste blokje ijzer in de bankschroef geklemd, terwijl het betonstaal in de gleuf ligt, waar het gebogen wordt.

In dit geval maakten we een tafeltje van 35 cm hoog met een houten tafelblad van 30 x 30 cm. Het tafeltje heeft vier pootjes. Op de foto wordt u getoond hoe twee pootjes uit één stuk betonstaal gebogen kunnen worden. De krul van de pootjes is naar buiten gericht. Om de pootjes even lang te maken gaat u als volgt te werk. U gaat uit van twee stukken betonstaal, die precies even lang zijn. U bepaalt de lengte van een pootje en rekening houdend met de voetkrul buigt u het in de bankschroef. Dan neemt u het andere stuk betonstaal en buigt dit in de vorm van het gemaakte pootje. Het eerste pootje dient dus als voorbeeld voor het tweede. Vervolgens bepaalt u de diagonalen (dit zijn lijnen, getrokken tussen twee schuin tegenover elkaar liggende hoeken) van het vierkante tafelblad (zie ook foto 3), tekent deze aan de onderkant af, waarna u de halve diagonalen, die haaks op elkaar staan, in de beide stukken betonstaal buigt. Dan gebruikt u het ene stuk met het reeds gevormde pootje als voorbeeld bij het maken van het tweede pootje van het andere stuk betonstaal. Op deze manier wordt ook het vierde pootje gemaakt. Gemakkelijker nog gaat het, wanneer u eerst de poten maakt van ijzerdraad en dit dan als mal gebruikt voor het uiteindelijke werkstuk. Op de foto ziet u hoe de laatste hand gelegd wordt aan een van de delen waaruit het onderstel van het tafeltje is opgebouwd.

We hebben u reeds beschreven hoe de diagonalen aan de onderkant van het tafelblad getekend dienen te worden. Deze foto laat u zien hoe de pootelementen langs de diagonalen aan de onderkant van het tafelblad bevestigd worden. Voor het vastzetten van het betonstaal gebruikt u kabelbeugeltjes of zogenaamde zadeltjes. Het tafelblad is gezaagd uit een stuk vezelplaat.

Hier ziet u net kant-en-klare produkt afgebeeld. Langs de rand van het tafelblad hebben we nog plastic afwerkband gelijmd. Het tafelblad is bedekt met een tegelmat, die u in de maat 30 x 30 cm in elke tegelhandel en in vele warenhuizen kunt kopen. Het matje wordt eerst op het tafelblad gelijmd, waarna u een dun mengsel van zand en cement in de voegen van de tegeltjes inwast. Het geheel laat u een tijdje drogen. Daarna wordt met een vochtige spons het overtollige cement van de tegeltjes verwijderd. Goedkoper is het om in plaats van tegeltjes vierkante blokjes te maken van viltzeil of linoleum en deze dan op het tafelblad te plakken. De pootjes worden eerst stevig afgeborsteld met een staalborstel, zodat al het losse roest verdwenen is, waarna ze met witte verf beschilderd worden.

Het volgende werkstuk is een rond tafeltje met drie pootjes. Het ronde tafelblad heeft een middellijn van 20 cm. De hoogte van de pootjes is ongeveer 35 cm. De krul aan de voet van elk pootje is naar binnen gekeerd. De dikte van het betonstaal is 6 mm. Hier ziet u nogmaals afgebeeld hoe zo'n krul gebogen wordt. Als u een pootje gemaakt heeft, kunt u de overige twee pootjes daarvan namaken.

Aan de onderkant van het tafelblad verdelen we de cirkel in drieën. We doen dat als volgt: We trekken twee willekeurige middellijnen (elke middellijn is in dit geval 20 cm lang). Het snijpunt van die twee lijnen is het middelpunt van de cirkel. Daarna berekenen we de omtrek van de cirkel. Dat is de lengte van de middellijn, vermenigvuldigd met het getal 3,14. De uitkomst delen we door drie, waardoor wij de grootte van het derde gedeelte van de cirkelomtrek vinden. Gebruik makend van een soepele rolbandmeter of van een goede huishoudcentimeter die wij tegen de cirkelrand leggen, kunnen wij de punten aangeven die de cirkel in drieen verdelen en vandaaruit lijnen trekken naar het middelpunt. Zoals u op deze foto ziet, worden de drie pootjes op de drie stralen, die de cirkel in drieen verdelen, vastgeschroefd.

Hier ziet u hoe de drie pootjes op de drie stralen zijn vastgeschroefd en nu aan elkaar verbonden worden. Let daarbij op dat het punt waar de drie pootjes elkaar raken, ook precies samenvalt met het middelpunt van de cirkel. De drie pootjes zijn met dun ijzerdraad aan elkaar verbonden. Het begin van de draad wordt tussen de drie pootjes door gestoken. Het eind van de draad (dus nadat u een aantal windingen gemaakt heeft) wordt met het begin van de draad in elkaar gedraaid, waarna dit stuk naar binnen, tussen de poten getikt wordt. De windingen worden strak tegen elkaar geschoven. De pootjes behandelt u op dezelfde wijze als reeds eerder beschreven is. Het tafelblad kan beplakt worden met kunststofplaat of zeil.

Voor wanddecoraties (een heel ander onderwerp) kunt u het best lasdraad gebruiken. Het schip dat u hier afgebeeld ziet, is gemaakt van lasdraad van 3 en 5 mm in doorsnee. De mast en bootromp zijn gebogen uit 5 mm dik lasdraad. Voor de rest is 3 mm draad gebruikt. U kunt het materiaal het gemakkelijkst met een waterpomptang of combinatietang buigen.

Op deze foto ziet u het solderen van het lasdraad met zilversoldeer en borax. Gebruik als ondergrond een plaatje asbest. Een gasbrander (hobbybrander) is het meest geschikt voor dit soldeerwerk. U dient de te verbinden delen eerst goed te verhitten en pas daarna zilversoldeer en borax toe te voegen. Natuurlijk moeten de delen vooraf goed gereinigd worden. Voor het werkstuk dat hier afgebeeld is, werd lasdraad van 2 en 3 mm in doorsnee gebruikt. Het oogje en het snuitje van het diertje zijn vervaardigd van kleine ijzeren sluitringetjes.

Het werkstuk is, nadat het zwart geschilderd is, klaar om aan de muur opgehangen te worden. Misschien is het voor u een voorbeeld om ook eens na te maken. Maakt u dan voor uzelf wel eerst een tekening van hetgeen u wilt gaan maken, anders zult u halverwege het werk tot uw spijt moeten ervaren, dat de maten niet meer kloppen. En dergelijke vervelende ervaringen willen wij u liever besparen.