Automatic-rock.nl

Dit artikel heb ik geplaatst na aanleiding van een vraag van de kleinzoon van de bouwer van deze locomotief. Hij wist dat er ooit een artikel gepubliceerd was van de bouwkunst van zijn opa. Gelukkig kon ik hem helpen. Aan het eind van het artikel vind u een foto van het model in de huidige staat.

Enige tijd geleden vertelde de heer H. W. J. Nijhof te ’s-Gravenhage ons van de bouw van zijn eloc serie 1300 op schaal 1: 45 (spoor 0) en het verhaal boeide ons zo, dat wij de heer Nijhof vroegen na voltooiing van zijn model van de 1314 ons iets meer van de bouw van de locomotief te vertellen. Dat heeft de heer Nijhof spontaan gedaan en naar onze smaak zelfs heel goed. Hij stuurde er wat foto’s bij, die inderdaad niet heel geweldig zijn, maar mogelijk toch nog voldoende van de prestaties van de bouwer laten zien. Die prestaties achten wij niet gering! Die „gewone gemeente-ambtenaar” zoals de heer Nijhof zichzelf noemt, heeft hier toch maar een eerste-klas prestatie geleverd. Wij wensen hem van harte geluk met dit mooie werk.
Het doet ons een groot genoegen een steentje bijgedragen te hebben om de heer Nijhof tot het werken op een grotere schaal te brengen en laten hem nu gaarne aan het woord.

Model...

Mijn model (eloc serie 1300) spoor 0 is al geschilderd. De foto’s zijn geen vakwerk, maar geven wel enigszins de details weer, denk ik. Mijn model 1314 bestaat uit messing en is geheel zelf vervaardigd met de werktekening van J. J. B. Vellekoop als basis. Voor de grootst mogelijke detaillering moest gebruik worden gemaakt van goede foto’s van de NS, omdat ik alleen maar af en toe de kans had om deze zware en mooie machine rijdende te zien. Het materiaal is dus messing en het werk omvatte plaatwerk, draai- en tapwerk. Er waren moeilijkheden genoeg, voor het resultaat show-geschikt was. Ik geloof wel, dat de machine zo goed mogelijk is nagebootst. Ik ben me terdege bewust, dat er kritici zullen zijn, die foutjes kunnen opmerken. Ik hoop ook echter, dat u de foto’s „duidelijk genoeg” ter bestudering zult vinden, omdat ik verdere apparatuur mis om scherpe „vak” foto’s te maken, waar ik later wel over ga beschikken. De beknopte bouwonderdelen zijn o.a.:

...werkelijkheid

De draaistellen: 3-assig, dus co-co. Draai- en zaagwerk, iedere zijkant ongeveer 20 a 25 delen.
Het motordraaistel met ingebouwde elektro-motor Elektromotor Wisselstroom 20V - 1A Eigenbouw, 3 polig anker, veldwikkeling voor links en rechts draaien. Stroomafnemers: Messing, merendeels draaiwerk, voorzien van 6 veren, opgelegd op isolatoren op het dak. Horizontale ligging mogelijk (volgens de werkelijkheid).

De algemene bouw

1. De werktekening van Vellekoop is voor mij een goede basis geweest.
2. Heb verder foto’s van NS moeten gebruiken om de echte details te kunnen nabootsen.
3. De gehele bovenbouw kan van de onderbouw worden gescheiden.
4. De kopwanden zijn voorzien van alle luchtslangen, front- en sluitseinen.
5. De cabines zijn van binnen voorzien van alle instrumenten.

DE 1314 IN ZIJAANZICHT EN HET INTERIEUR VAN DEZE LOC

Dit samenvattende zou ik zeggen, dat een duidelijke bouwbeschrijving heel moeilijk is te geven; voor eventuele bouwers verwijs ik hierbij naar de tekeningen van Vellekoop, de publicaties van de Muiderkring en het creatieve vermogen van modelbouwers om van NS foto’s, of het echte model, gegevens voor detaillering te verkrijgen. Hij, de bouwer, moet in ieder geval over voldoende gereedschappen enz. en tevens een draaibank beschikken om zonder meer alles te vervaardigen. Hij moet ook in staat zijn messing en plaat tot alle gewenste vormen te bewerken en goed draaiwerk te kunnen maken en moet beslist vakkundig modelbouwer zijn.

In ons land zullen ook wel enthousiastelingen zijn, die ook wel eens aan zo’n karwei willen beginnen. Ik heb toch in ons blad wel foto’s gezien, van bouwers op het gebied van locomotieven.
Wat mezelf betreft, ik heb grote bewondering voor de abonnee, de heer Korthals Altes uit Amersfoort, met zijn Amerikaanse „zware jongen”. Dat is ook een voorbeeld van een groot vermogen, een creatie! Voor zoiets is zeker géén wijze van bouwen aan te geven.

Ikzelf heb met véél voldoening mijn best gedaan, de aansporing van de redactie van HB ter harte te nemen en ook een steentje bij te dragen in het bouwen van grotere schalen. De voorkeur heeft voor mij de NS, die met iedere andere spoorwegonderneming kan wedijveren.
De NS heeft prachtige locomotieven, kortom magnifiek materiaal, dat overal veel bewondering oogst. Het is het meer dan waard, om ons land eens veel meer „op de rails” te zien, het is geen oppervlakkige, maar een grondige studie waard.

Het model anno nu
Foto: Marc Nijhof