Spelen met Kleur
Origineel geschreven door Dick Huizer, binnenhuisarchitect
Gepubliceerd in VT Vrije Tijd, april 1968
Originele titel: Spelen met kleur in uw woning
Men behoeft beslist geen kunstschilder te zijn om met kleuren te kunnen werken. Ook in de interieurverzorging spelen de kleuren een onmiskenbare rol. Een rol die echter vaak onderschat wordt door de doe-het-zelf-woninginrichters. Dat laatste is een voor de hand liggende conclusie, wanneer men de „doorsnee"-huiskamer bekijkt met zijn vele vage kleurtjes. We houden het blijkbaar nog steeds liever bij kleuren die „overal" bij passen en die daardoor ook op de „vlakte" blijven. En dat is nu juist zo jammer. Want met een beetje durf en fantasie kan iedereen van zijn woning iets maken waarvan hijzelf verstomd zal staan.
Het is niet de bedoeling om maar meteen naar de schilderswinkel te stappen om aan de slag te gaan. Wanneer u in uw interieur iets wilt vernieuwen, moet u vooral met overleg te werk gaan. Voordat u nieuwe kleuren in uw huis gaat aanbrengen, verdient het aanbeveling eerst een kleurenschema samen te stellen, waarbij u goed in het oog houdt, wat u in uw huis wilt handhaven. Probeer hiervan zo groot mogelijke stalen te vinden. Bijvoorbeeld van de vloerbedekking die u wilt laten liggen, of van de bekleding van de fauteuils, die ook na de vernieuwing blijven staan. Misschien hebt u wat resten bewaard. Breng deze stalen in een onderlinge verhouding zoals ze ook in uw interieur zijn toegepast. De grootte en de structuur van het oppervlak zijn namelijk van groot belang. Zoek daarna enkele stalen uit van datgene wat voor uw nieuwe aanwinst in aanmerking komt en probeer dan op uw gemak uit te zoeken welke combinatie u het best bevalt. Pas als u alle materialen die een eigen kleur hebben (bijvoorbeeld vloerbedekking, gordijnen) bij elkaar hebt, komt het schilderwerk aan de beurt. De verfkleur kan namelijk gebruikt worden om de overige kleuren in het interieur te verbinden. Een optimaal effect bereikt u, wanneer u de verf op grote vlakken aanbrengt, bijvoorbeeld op wanden en deuren.
Bij het samenstellen van een kleurenschema kunt u uitgaan van drie systemen, namelijk het eenkleurige, het harmonierende en het contrasterende systeem.
Eenkleurig
Bij het eenkleurige systeem wordt, zoals de naam al zegt, uitgegaan van een kleur, die in het interieur in verschillende nuances herhaald wordt. De hoofdkleur beslaat het grootste vlak. Bij het bepalen van die kleur moet er rekening gehouden worden met de bezonning van de desbetreffende ruimte. Een zonnige kamer geven we bij voorkeur een koele kleur. Bij een kamer op het noorden gebruiken we liefst een warme kleur. Blauw geeft meestal een koele, „wijkende" indruk. Rood doet daarentegen warm aan, terwijl groen in dit opzicht een neutrale functie heeft. Omdat het eenkleurige systeem op de duur een saai effect kan geven, wordt er in veel gevallen een kleuraccent aangebracht.
Harmonierend
Ook bij een combinatie van harmonierende kleuren moet u eerst nagaan hoe de bezonning in de betrokken ruimte is. We noemen hier enkele mogelijke combinaties:
- oranje-geel-groen
- geel-groen-blauw
- groen-blauw-paars
- blauw-paars-rood
- rood-oranje-geel
Contrasterend
Vooral het contrasterende systeem vereist een sterk ontwikkeld kleurengevoel bij degenen die het toepassen en het kan daardoor ook wel teleurstellingen veroorzaken. De charme van een dergelijke combinatie ligt in de verrassing, maar ze kan mettertijd ook gaan vervelen. Richtlijnen voor het gebruik van contrasterende kleuren zijn moeilijk te geven.
Het is in het algemeen aan te bevelen bij het combineren van de kleuren uit te gaan van de plaats waar ze toegepast worden. Dit in verband met de inval van het licht. Horizontale vlakken geven bovendien een ander effect dan verticale. Een duidelijk overzicht verkrijgt u, wanneer u een maquette maakt van de kamer die u wilt inrichten.
Zoals u kunt zien, heeft een maquette slechts een schematische opbouw en het vergt dus niet zoveel tijd om ze in elkaar te zetten.
Het materiaal waarvan de maquette kan worden gemaakt, is zogenaamd bristolkarton. De maquette laat meestal de vloer, twee of meer wanden en schematisch enkele meubelstukken of decoratieve voorwerpen zien. Het behoeft geen betoog dat alles wat de maquette toont, een nauwkeurige schaalverkleining is van wat u in werkelijkheid in uw kamer hebt staan of nog wilt aanbrengen.
De vloer van de maquette wordt belegd met een staaltje van de vloerbedekking die u denkt te gaan kopen; de wanden en de voorwerpen kunnen met plakkaatverf beschilderd worden. De maquette wordt uitgevoerd in de kleuren die u ook in uw woning wilt gaan gebruiken. Wanneer de maquette klaar is, krijgt u daardoor al een idee hoe het werkelijke interieur er uit zal gaan zien. Dit is een zeer prettige manier van werken, want hierdoor worden teleurstellingen voorkomen.
Net zoals u de wanden van de maquette beschilderd hebt, kunt u ook de wanden van de kamer die u gaat inrichten, beschilderen. Nog al te vaak wordt er bij de wandafwerking een behangsoort gebruikt, terwijl beschilderde muren in diezelfde gevallen een veel mooier effect op zouden kunnen leveren. Een beschilderde muur is vooral bij een kamer die u modern wilt inrichten, bijzonder smaakvol. Schilderen kunt u over elk goed vastzittend, gaaf behang. Er is ook vezelachtig papier (in rollen) in de handel, dat geschikt is om als ondergrond voor de verflaag te fungeren.
Bij de muurverven onderscheiden we twee soorten, namelijk de veegvaste en de watervaste verf. De laatste soort geniet onze voorkeur, omdat deze verflaag gemakkelijk gereinigd kan worden. Muurverf is in talloze kleuren in de schilderswinkels te koop. Wanneer u in dit kleurenassortiment niets van uw gading kan vinden, kunt u ook proberen de verf te mengen, hoewel u hierbij wel zeer voorzichtig te werk moet gaan, want de kans op mislukken is groot. Zo is het beslist af te raden de complementaire kleuren met elkaar te mengen. Rood met groen, blauw met oranje, geel met paars, deze mengsels zullen eerder een modderachtig kleurtje opleveren dan een heldere tint. Het mengen van twee primaire kleuren heeft daarentegen veel meer kans van slagen. De primaire kleuren zijn rood, geel en blauw. Een mengsel van rood en geel wordt oranje. blauw met geel wordt groen en blauw met rood wordt paars.
Het aanbrengen van een of meer contrasten in het interieur is aan bepaalde regels gebonden. Zo is het in ieder geval aan te raden het contrast op een plaats te concentreren. Een andere contrastwerking kunt u bereiken door gebruik te maken van de structuur van de materialen. Het gladde staal van een meubelstuk accentueert bijvoorbeeld goed op een ruige vloerbedekking. Deze contrastwerking geeft een bepaalde verlevendiging en is dus vooral bij het eenkleurige systeem aan te bevelen.
Voor alles geldt: houd de kleurencombinatie zo sober mogelijk. Hoe kleiner de kamer, des te geringer moet ook het contrast zijn. Grote contrasten werken in kleine ruimten namelijk zeer onrustig. Nog enkele richtlijnen: Maak de deuren een paar tinten donkerder dan de muren. Bij lichte wanden kunnen de kozijnen als uiterste met witte verf worden beschilderd. Bij donkere muren krijgen de kozijnen als uiterste een zwarte kleur. De plinten geven we bij voorkeur geen contrasterende kleur. Bij een combinatie van donkere en lichte wanden krijgt de plint een tussentint. Aparte delen (bijvoorbeeld balken) krijgen een kleur die contrasteert met de kleur van de wand of het plafond, waardoor twee aparte eenheden gesuggereerd worden, wat in werkelijkheid ook het geval is. Donkere schilderijen hangen we het liefst op een donkere muur en een licht schilderij uiteraard op een licht getinte wand.
Er zijn ook een aantal foefjes waardoor optisch een andere indruk gewekt wordt dan de werkelijkheid geeft. Wanneer u deze foefjes toe wilt passen, moet u er wel rekening mee houden, dat de kans van mislukken net zo groot is als de kans van slagen. Een tamelijk veel toegepast trucje is het kleurencontrast in een lange smalle kamer. Wanneer de ene lange wand bijvoorbeeld roze geschilderd wordt en de tegenoverliggende wand een lichtblauwe kleur krijgt, kan de indruk ontstaan, dat de kamer veel breder is dan in werkelijkheid het geval is. Het oog moet namelijk een te grote "sprong" maken tussen deze twee contrasterende kleuren, waardoor een bepaald optisch „bedrog" ontstaat. Ter completering kan de ene kopwand ook van horizontale strepen voorzien worden. Een hoge kamer kunt u lager doen lijken door bijvoorbeeld het plafond een donkerrode kleur te geven. Zo zijn er nog veel meer mogelijkheden, die u als doe-het-zelf-woninginrichter allemaal zelf in de hand hebt. Interieurverzorging, zo zult u bij de eerste poging reeds ervaren, is een kleurrijke, boeiende hobby met ontzaglijk veel interessante aspecten.